Hobi Bahçesi Para Cezası – Yıkım – İmar(2024)
Hobi Bahçesi ve Tarihsel Gelişimi
Hobi bahçesi para cezasına geçmeden önce hobi bahçelerinin tarihsel gelişiminden bahsedelim. Hobi bahçeciliğine öncelikle 1980’li yıllarda rastlansa da, bu kavram köklerini Avrupa, özellikle de İngiltere bahçecilik geleneklerinden almaktadır. Hobi bahçesi uygulaması günümüzde tarımla iç içe olan bölgelerde bile popüler hale gelmiştir.
Yerel yönetimler tarafından başlangıçta altyapısı hazırlanan ve belirli parsellere ayrılan hobi bahçeleri, özellikle sebze ve meyve yetiştirme amacıyla kiralanmıştır. Ancak, zamanla kooperatifler aracılığıyla bu bahçeler amacından sapmaya başlamış, tarım arazilerinde yasa dışı yapılaşmalar ortaya çıkmıştır.
Hobi bahçesi uygulaması, başta yerel yönetimlerin çok fazla müdahale etmediği bir alan olmuş, fakat yoğun talep ve yaratılan rant nedeniyle sorunlar artmıştır. Tarım arazilerinin parçalara ayrılıp özel hukuk tüzel kişileri tarafından kiralanması ve bu alanlarda yapılaşma, üretim için ayrılan alanları daraltmıştır.
Mevzuata göre tarım arazilerinde yapılaşma yasak olmasına rağmen uygulamada hobi bahçesi adı altında bu yasak çoğu kez delinmiştir. Bu durum, tarım arazilerinin nitelik kaybına uğramaması ve gelecek nesillere korunmuş şekilde aktarılması için kanuni düzenlemelerin yapılmasını zaruri hale getirmiştir.
Son yıllarda, hobi bahçesi uygulamasının, tarım arazilerini tehdit eden yapısı nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından kanuni düzenlemeler kabul edilmiştir. Bu düzenlemelerle birlikte, tarım arazilerinin korunması, amacına uygun kullanılması ve hobi bahçesi adı altında mevzuatın delinmesinin önüne geçilmesi hedeflenmiştir.
Hobi Bahçeleri ile İlgili Yasal Düzenlemeler
1 – Hobi Bahçesi ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu
Hobi bahçesi ile ilgili para cezası ve yıkım yaptırımlarının da yer aldığı 5403 sayılı Yasanın amacı; toprağın korunması, geliştirilmesi, tarım arazilerinin sınıflandırılması, asgari tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin belirlenmesi ve bölünmelerinin önlenmesi, tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerin çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak planlı kullanımını sağlayacak usul ve esasları belirlemektir.
5403 sayılı Yasanın 21. maddesinde; tarımsal amaçlı yapılarda ve tarım dışı arazi kullanımlarında(hobi bahçesi gibi yapıların inşa edilmesi hali) izin alınmasının ve toprak koruma projelerine uyulmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir. Ayrıca aynı Yasada, tarımsal amaçlı yapılara ve tarım dışı arazi kullanımına izinsiz başlanılması, alınan izne uygun kullanılmaması veya hazırlanan toprak koruma projelerine uyulmaması ve dolayısıyla tarım arazilerine hobi bahçesi amacıyla yapı inşa edilmesi halinde, aşağıdaki işlemler gerçekleştirileceği ve yaptırımların uygulanacağı hususu da açıkça belirtilmiştir.
-Arazi kullanımı için izinsiz işe başlanılması ya da alınan izne uygun kullanılmaması halinde; valilik işi tamamen durdurulacak, yapılan iş tamamlanmış ise kullanımına izin verilmeyecektir. Böyle bir durumda ayrıca arazi sahibine veya araziyi bozana bin Türk Lirasından az olmamak kaydıyla, kullanılan veya zarar verilen alanın her metrekaresi için on Türk Lirası idari para cezası verilir.
-Büyük ova koruma alanlarında bu ceza iki katı olarak uygulanacaktır.
-İdari para cezasının tebliğinden itibaren bir ay içinde başvuru yapılarak 5403 sayılı Yasanın 13 ve 14. maddelerindeki izinlerin alınması şartıyla işin tamamlanmasına, bitmiş ise kullanımına izin verilebilecektir. Ancak hobi bahçesi amacıyla yapılan yapıların söz konusu izinler kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığının düşünmekteyiz.
-Başvuru yapmayanlara veya izin talepleri uygun görülmeyenlere, izinsiz bütün yapılarını yıkması ve araziyi tarımsal üretime uygun hale getirmesi için iki ay süre verilir. Verilen süre içinde izinsiz yapıların yıkılmadığı ve arazinin tarımsal üretime uygun hale getirilmediğinin Bakanlık birimlerince tespit edilmesi durumunda; valilikçe faaliyet durdurulur ve idari para cezası üç kat olarak uygulanır.
-İzinsiz bütün yapılar, masrafları Bakanlıkça karşılanmak kaydıyla, bir ay içinde belediyeler veya il özel idarelerince yıkılır ve taşınmazlar tarımsal üretime uygun hale getirilir. Arazinin tarımsal üretime uygun hale getirilmesi için yıkım ve temizleme masrafları sorumlulardan Bakanlıkça genel hükümlere göre tahsil edilir.
Sonuç olarak tarım arazilerine hobi bahçesi adı altında yapı inşa edilmesi mevzuatta yasaklanmıştır. Buna rağmen hobi bahçesi amacıyla tarım arazilerin yapı inşa edilmesi halinde arazi sahibine veya araziyi bozana idari para cezası kesilir. Akabinde söz konusu yapıları yıkması ve araziyi tarımsal üretime uygun hale getirmesi için arazi sahibine iki aylık süre verilir. Bu süre içerisinde arazinin, tarımsal üretime uygun hale getirilmemesi durumunda idari para cezası üç kat olarak uygulanır ve yapılar, Bakanlık tarafından bizzat veya Belediyeler aracılığıyla yıktırılır. Ayrıca hobi bahçesinin yıkımı ve arazinin temizlenmesi için yapılan masraflar da hobi bahçesi sahibinden veya tarımsal araziyi bozan kişiden tahsil edilir.
2 – Hobi Bahçesi ve Hapis Cezası – Türk Ceza Kanunu
Tarım arazilerini, tescili mümkün olmayan fiili hisseler oluşturarak arazinin hisselere tekabül ettiği kabul edilen kısımlarının zilyetliğini, bir özel hukuk tüzel kişisinin faaliyeti kapsamında bu tüzel kişiyle üyelik veya ortaklık ilişkisi kurarak devretmek veya bu işlere aracılık etmek suretiyle arazinin bütünlüğünün bozulmasına ve amacı dışında kullanılmasına sebebiyet verenlere bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yüz günden bin güne kadar adli para cezası verilir. Ayrıca bu tüzel kişi hakkında elli bin Türk Lirasından iki yüz elli bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Tarım arazisinin bütünlüğünün sağlanması ve tarımsal üretime uygun duruma getirilmesi halinde, bu fıkra uyarınca kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.
3 – Hobi Bahçesi İdari Para Cezalarında Görevli Mahkeme
Tarım arazilerini, tescili mümkün olmayan fiili hisseler oluşturarak arazinin hisselere tekabül ettiği kabul edilen kısımlarının zilyetliğini, bir özel hukuk tüzel kişisinin faaliyeti kapsamında bu tüzel kişiyle üyelik veya ortaklık ilişkisi kurarak devretmek veya bu işlere aracılık etmek suretiyle arazinin bütünlüğünün bozulmasına ve amacı dışında kullanılmasına sebebiyet verenlere bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yüz günden bin güne kadar adli para cezası verilir. Ayrıca bu tüzel kişi hakkında elli bin Türk Lirasından iki yüz elli bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Tarım arazisinin bütünlüğünün sağlanması ve tarımsal üretime uygun duruma getirilmesi halinde, bu fıkra uyarınca kamu davası açılmaz, açılmış olan kamu davası düşer, mahkum olunan ceza bütün sonuçlarıyla ortadan kalkar.
Hobi bahçesi para cezası, 5326 sayılı Kanun’un 16. maddesinde belirtilen idari yaptırım türlerinden biridir. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nda da idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemektedir. Bu durumda, Kabahatler Kanunu’nun 3. maddesinde belirtildiği üzere görevli mahkemenin belirlenmesinde 5326 sayılı Yasa hükümleri dikkate alınacağından, hobi bahçesi para cezasına karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, sulh ceza mahkemeleri görevlidir.
4 – Hobi Bahçesi İdari Para Cezasına Karşı Dava Açma Süresi
Hobi bahçesi para cezası işlemine karşı, işlemin tebliğinden itibaren en geç 15 gün içerisinde sulh ceza mahkemesine başvurulabilir.
5 – Hobi Bahçesi İdari Para Cezası Erken Ödeme İndirimi
Hobi bahçesi para cezalarının, kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenmesi halinde, cezadan %25 oranında indirim yapılır. Ancak ödeme yapılması, kişinin hobi bahçesi para cezası kararına karşı kanun yoluna başvurma hakkını etkilemez.
***Diğer yazılarımızı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz
DETAYLI BİLGİ İÇİN